Tezgahüstü Türev İşlemler

Gelecekteki fiyat/kur artışlarından veya düşüşlerinden kaynaklanabilecek riskinizin yönetilmesi amacı ile kullanabileceğiniz türev ürünlerden biridir.

Bir örnek vermek gerekirse, bir ithalatçı Türk Lirasının değer kaybetmesi riskine karşılık 3 ay sonrasında ithalat bedelini ödeyeceği malın TL cinsi maliyetini bugünden sabitlemek isterse, Bankamız ile 3 ay vadeli döviz alım sözleşmesine girebilmektedir. Vadeli sözleşmeler fiyat/kur riskine karşı koruma sağlamakla birlikte vadesinden önce iptal edilemez ve vade tarihinde piyasadaki fiyat/kurdan bağımsız olarak işlem tarihinde anlaşılan fiyat/kur ile işlem gerçekleştirilmektedir.

Gelecekteki fiyat/kur artışlarından veya düşüşlerinden kaynaklanabilecek riskinizin yönetilmesi amacı ile kullanabilceğiniz türev ürünlerden biridir. Belirli bir miktardaki dayanak varlığı (döviz, kıymetli maden, emtia vb) belirli bir fiyattan, gelecekte belirli bir tarihe kadar veya belirli bir tarihte alma veya satma hakkını devreden bir sözleşmedir. Vadeli sözleşmelerde alıcı ve satıcı olan her iki taraf için de sözleşme konusu işlemi gerçekleştirme yükümlülüğü söz konusu iken, opsiyon sözleşmelerinde opsiyon alıcısı için bir hak, opsiyon satıcısı için bir yükümlülük söz konusudur.

Opsiyon alıcısı, opsiyona konu dayanak varlığı önceden belirlenmiş takas tarihinde ve üzerinde anlaşılmış opsiyon kullanım fiyatı üzerinden alma veya satma hakkına sahiptir. Opsiyon satıcısı ise, opsiyon alıcısı bu hakkını kullanmaya karar verdiği takdirde, söz konusu işlemi gerçekleştirmekle yükümlüdür. Opsiyon alıcısı, bu işlemi gerçekleştirebilmek için opsiyon satıcısına işlem konusu dayanak varlık, vade, opsiyon kullanım fiyatı gibi unsurlar dikkate alınarak hesaplanacak bir prim ödemektedir.

Nakit akışı yönetiminizde kullanabileceğiniz bir türev üründür. Genelde 1 yıla kadar olan vadelerde işlemler gerçekleştirilmektedir. Para takası sözleşmeleri aslen bir adet spot ve bir adet vadeli işlem sözleşmesinin aynı anda gerçekleştirildiği bir işlemdir. Belirli miktardaki bir para birimi, valör tarihinde ilgili spot kur/parite üzerinden farklı bir para birimine çevrilmekte, vade tarihinde vadeli kur/parite üzerinden tekrar ilk para birimine dönüştürülmektedir.

Bir örnek vermek gerekirse, Türk Lirası cinsi bir ödemesi olan ve yabancı para likiditesi bulunan bir şirket kur riskine girmeden para takası işlemi yaparak belirli bir dönem için yabancı para likiditesini, Türk Lirasına dönüştürerek ödemesini gerçekleştirebilmektedir.

Gelecekteki faiz beklentileri çerçevesinde, bir borcun ya da bir varlığın faiz yapısını değişken faizden sabit faize ya da tam tersi sabit faizden değişken faize dönüştürmenize olanak sağlamaktadır. Faiz takası işlemlerinde taraflar arasında anapara değişimi gerçekleşmemekte, sözleşmede belirlenen nominal tutar üzerinden ödeme tarihlerinde net faiz değişimi gerçekleşmektedir.

Bir örnek vermek gerekirse, önümüzdeki 2 yıl boyunca faiz oranlarının gerilemesi beklentisine sahip olan bir şirket, sabit faiz oranlı kullandığı bir kredinin faiz koruması için bir faiz takası işlemine girerek, karşı taraftan sabit faiz tahsil ederken değişken faiz ödemesi yaparak söz konusu krediden kaynaklanacak faiz riskini yönetebilmektedir.

Çapraz kur takas işlemleri, taraflar arasında farklı para birimlerinin ve farklı faiz yapılarının (sabit veya değişken) değiştirilmesi ile hem nakit akış yönetimi hem risk yönetimi açısından etkin olarak kullanabileceğiniz bir türev üründür. 1 yıldan uzun vadeli işlemlerdir.